کم آبی زمانی اتفاق می‌افتد که بدن شما به اندازه مورد نیاز آب نداشته باشد. بدن شما بدون آب کافی نمی‌تواند به درستی به فعالیت خود ادامه دهد و عناصر بدن نیز نمی‌توانند کار خود را به درستی انجام دهند. بسته به میزان کمبود مایعات در بدن، ممکن است کم آبی خفیف، متوسط یا شدید داشته باشید.
دلایل کم آبی بدن
طبیعی است که هر روز آب بدن خود را با تعریق، تنفس، ادرار، مدفوع و از طریق اشک و بزاق (تف کردن) از دست بدهید. معمولا مایعات از دست رفته را با نوشیدن مایعات و خوردن خوراکی‌های حاوی آب جایگزین می‌کنید. اگر بدن بیش از حد آب از دست بدهد و به اندازه کافی آب ننوشید و غذا نخورید، ممکن است دچار کم آبی شوید. معمولا کم آبی بدن با اتفاقاتی مانند موارد زیر رخ می‌دهد:
- تب
- اسهال
- استفراغ
- تعریق بیش از حد
- تکرر ادرار (دیابت و برخی داروها مانند قرص‌های فشار خون و قند خون تعداد دفعات ادرار را افزایش می‌دهند.)
در این حالت معمولا امکان تامین آب از دست رفته برای شما وجود ندارد و دلیل آن نیز عبارت‌اند از:
- شما مشغول هستید و فراموش می‌کنید که به اندازه کافی بنوشید.
- شما متوجه نمی‌شوید که تشنه هستید.
- به دلیل داشتن گلو درد یا زخم‌های دهان یا ناراحتی معده، تمایلی به نوشیدن آب و یا حتی دیگر مایعات را ندارید.
علائم کم آبی بدن
علائم کم آبی خفیف یا در حد متوسط عبارت‌اند از:
- تشنگی
- دهان خشکه یا چسبندگی دهان
- عدم نیاز به ادرار در طول روز
- ادرار زرد تیره
- پوست خشک و خشن
- سردرد
- گرفتگی عضلات
علائم کم آبی شدید بدن عبارت‌اند از:
- ادرار نکردن یا داشتن ادرار زرد خیلی تیره
- پوست بسیار خشک
- احساس سرگیجه
- ضربان قلب تند
- تنفس سریع و پی در پی
- چشم‌های گود افتاده
- خواب آلودگی
- کمبود انرژی
- گیجی یا تحریک پذیری
- غش کردن
علائم کم آبی بدن برای نوزادان و کودکان خردسال می‌تواند متفاوت از بزرگسالان باشد. علائم کم آبی بدن در این رده سنی عبارت‌اند از:
- خشکی دهان و زبان
- عدم ریزش اشک در زمان گریه
- ادرار نکردن کودک به مدت سه ساعت
- چشم‌های فرورفته
- گونه‌های خشک
- لکه‌هایی روی پیشانی
- خواب آلودگی
- کمبود انرژی یا تحریک پذیری
کم آبی شدید یک مورد اورژانسی است و نیاز به درمان فوری دارد.
چه کسانی در معرض خطر کم آبی هستند؟
هر کسی ممکن است دچار کم آبی شود، اما این احتمال برای برخی افراد بیشتر است. این افراد عبارت‌اند از:
- نوزادان و کودکان خردسال بیشترین احتمال ابتلا به اسهال و استفراغ شدید را دارند و بیشترین میزان آب را از تب بالا از دست می‌دهند. در این مواقع و به دلیل سن پایینی که دارند، نمی‌توانند تشنگی خود را بروز دهند و این می‌تواند برای آنها خطرناک باشد.
- افراد مسن اغلب متوجه نمی‌شوند که تشنه هستند. عدم تحرک و یکجانشینی نیز باعث می‌شود که آب کمتری بخورند و این می‌تواند باعث بروز کم آبی در آنها شود.
- افرادی که مبتلا به سرماخوردگی یا گلودرد هستند، ممکن است تمایلی به خوردن یا نوشیدن انواع مایعات خصوصا انواع آب آشامیدنی نداشته باشند.
- افراد مبتلا به یک بیماری مزمن مانند دیابت نوع 1 یا نوع 2 در صورت کنترل نشدن بیماری می‌توانند دچار تکرر ادرار شوند. آنها همچنین ممکن است داروهایی مصرف کنند که نیاز به مراجعه به توالت برای ادرار را زیاد کنند.
- افرادی که در هوای گرم و مرطوب زندگی می‌کنند و یا کار آنها در زیر نور خورشید است، نمی‌توانند دمای بدن خود را متعادل کنند و این باعث تبخیر شدن آب در بدن آنها می‌شود. این می‌تواند منجر به افزایش دمای بدن و نیاز به آب بیشتر شود.
عوارض کم آبی
کم آبی بدن می‌تواند منجر به عوارض جدی شود. از جمله این عوارض می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- گرمازدگی. اگر هنگام ورزش و تعریق شدید مایعات کافی ننوشید، ممکن است با گرمازدگی مواجه شوید که شدت آن از گرمازدگی خفیف گرفته تا گرمازدگی شدید و تهدید کننده متغیر است و می‌تواند کشنده باشد.
- مشکلات ادراری و کلیوی. دوره‌های طولانی یا مکرر کم آبی می‌تواند باعث عفونت دستگاه ادراری، سنگ کلیه و حتی نارسایی کلیه شود.
- تشنج. الکترولیت‌ها – مانند پتاسیم و سدیم – به انتقال سیگنال‌های الکتریکی از سلولی به سلول دیگر کمک می‌کنند. اگر الکترولیت‌های شما از تعادل خارج شوند، پیام‌های الکتریکی طبیعی ممکن است با هم تداخل پیدا کنند، که می‌تواند منجر به انقباضات غیرارادی عضلات و گاهی اوقات از دست دادن هوشیاری شود.
- شوک کم‌حجمی خون (شوک هیپوولمیک). این یکی از جدی‌ترین و گاهی تهدیدکننده‌ترین عوارض کم آبی بدن است. زمانی اتفاق می‌افتد که حجم کم خون باعث کاهش فشار خون و کاهش میزان اکسیژن در بدن شما شود.
- ریزش مو و خشکی پوست. از آنجایی که بخش زیادی از پوست و موی انسان را آب تشکیل داده، در صورتی که دچار کم آبی شوید، می‌توانید ریزش مو و خشک شدن پوست را نیز مشاهده کنید. به همین خاطر، می‌توان گفت که ریزش مو و کم آبی بدن ارتباط مستقیم با هم دارند.
جلوگیری از کم آبی بدن
برای جلوگیری از کم آبی بدن، مایعات فراوان و آب تصفیه شده از برند مینروا بهترین مارک تصفیه آب خانگی تایوانی در بازار ایران بنوشید و از نوشیدنی‌های آبرسان بدن مانند میوه‌ها و سبزیجات استفاده کنید. اینکه در زمان تشنگی سراغ نوشیدن آب بروید، به شما کمک می‌کند که بدن خود را هیدراته نگه دارید و از این مشکلات جلوگیری کنید. اگر دچار شرایط زیر شدید، حتما در برنامه روزانه خود مصرف مایعات بیشتر را قرار دهید:
- استفراغ یا اسهال. اگر کودک شما استفراغ یا اسهال دارد، با دیدن اولین علائم این بیماری شروع به دادن آب یا نوشیدنی‌های آبرسان کنید. صبر نکنید تا کم آبی رخ دهد.
- ورزش سنگین. به طور کلی، بهتر است از یک روز قبل از ورزش شدید شروع به آبرسانی بدن کنید. تولید مقدار زیادی ادرار شفاف و رقیق نشانه خوبی از این است که بدن شما هیدراته است. در طول فعالیت‌های ورزشی، مایعات را در فواصل منظم بنوشید و پس از پایان کار به نوشیدن آب یا مایعات دیگر ادامه دهید.
- هوای سرد یا گرم. شما باید در هوای گرم یا مرطوب آب بیشتری بنوشید تا به کاهش دمای بدن و جایگزینی آنچه در اثر تعریق از دست داده‌اید، کمک کنید. همچنین در هوای سرد نیز برای مبارزه با رطوبت هوای خشک، به ویژه در ارتفاعات بالاتر، به آب اضافی نیاز خواهید داشت.
- بیماری. افراد مسن معمولاً در طول بیماری‌های جزئی مانند آنفولانزا، برونشیت یا عفونت مثانه دچار کم آبی می‌شوند. وقتی احساس خوبی ندارید، حتما مایعات اضافی بنوشید.
بیشتر بخوانید: چقدر باید در روز آب بنوشیم؟
دیدگاهتان را بنویسید
می خواهید در گفت و گو شرکت کنید؟خیالتان راحت باشد :)